Skip to main content

Anna gosławska Lipińska – Ha-Ga

ANNA GOSŁAWSKA-LIPIŃSKA – pseudonim Ha-Ga, urodzona 22 października 1915 r. w Moskwie. Zmarła w Warszawie 14 kwietnia 1975 r.

Przed wojną studiowała na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowni prof. Kotarbińskiego. W 1937 r. wyszła za mąż za Eryka Lipińskiego, jednego z założycieli i ówczesnego redaktora naczelnego „Szpilek”. Swój pierwszy rysunek satyryczny umieściła w „Szpilkach” w 1936 r. Od tego czasu, przez prawie 40 lat (z przerwą na okres wojny) umieszczala co tydzień w „Szpilkach” dwa rysunki, najczęściej dwie, rozmawiające ze sobą, osoby, ubrane według ostatniej mody. Rysunki te zdobyły jej szybko ogromną popularnośc. Ha-Ga potrafiła znaleźć swoisty, oryginalny styl (i również swoisty rodzaj dowcipu w tekście do swoich rysunków). Była przede wszystkim rysowniczką humorystyczną - bawiła i śmieszyła. Ale była też satyryczką. Jej specjalnością były kpiny z drobonmieszczańskich paniuś, ale również artyści, snobi i biurokraci dostawali od niej cięgi. W doskonałym, syntetycznym rysunku odważnie ukazywała ludzką obłudę, kompleksy i głupotę. Wszystkie te postaci, narysowane pewną kreską zamykającą formę zdecydowanie i jasno, mają charakterystyczne okrągłe oczy, a kobiety są zawsze modnie ubrane. Żyją te postaci w mieszkaniach narysowanych z olbrzymim wdziękiem i w uroczych pejzażykach. Ubierają się w suknie i garnitury w tzw. „ciapki”, najrozmaitszego rodzaju kropki, kreski, plamki, przecinki i jodełki, którymi rysowniczka z umiłowaniem zdobiła stroje swoich bohaterów. Taki jest swoisty światek postaci w rysunkach Ha-Gi. Bardzo zabawny i zawsze zamknięty w rameczkę.

Pseudonim Ha-Ga wynikał z nieśmiałości artystki. Kiedy przyniosła do redakcji „Szpilek” pierwsze rysunki, wstydziła się je podpisać własnym nazwiskiem. Pomógł jej w tym kłopocie znany satyryk Andrzej Nowicki, który zaproponował użycie pierwszych i ostatnich liter imienia i nazwiska. Tak powstała Ha-Ga (Hanka Gosławska). Oprócz cotygodniowych rysunków do „Szpilek”, Ha-Ga ilustrowała książki dla dzieci i współpracowała z tygodnikiem „Świerszczyk”, gdzie prawie co tydzień zamieszczała swoje ilustracje. Na jej książkach, takich jak Zosia Samosia czy Cuda i Dziwy Tuwima, wychowały się powojenne pokolenia polskich dzieci. Ilustrowała też książki dla dorosłych o tematyce satyrycznej. Współpracowała m.in. z „Przekrojem”, „Światem”, „Magazynem Rodzinnym”, „Ekspresem Wieczornym” i „Stolicą” i za granicą z „L'Humanité Dimanche” (Francja), „Eulenspiegel” (NRD), „Krokodil” (Związek Radziecki). Była autorką plakatów filmowych i licznych kampanii reklamowych w prasie codziennej. Odznaczona medalem Polonia Restituta, otrzymała wiele nagród, m.in. III nagrodę na II Międzynarodowym Salonie Karykatury w Montrealu (1965) i Złotą Szpilkę z Wawrzynem za 1971 r. Brała udział w wielu wystawach zbiorowych w kraju i za granicą.

W 2008 roku Muzeum Karykatury w Warszawie pokazało pierwszą monograficzną wystawę jej twórczości zatytułowaną Uwaga! Ha-Ga. Swoje zbiory udostępniła córka artystki Zuzanna Lipińska i razem z Anną Niesterowicz przygotowała scenariusz wystawy.

ANNA GOSŁAWSKA-LIPIŃSKA – pseudonym Ha-Ga, was born on 22 October 1915 in Moscow and died on 14 April 1975 in Warsaw.

Before the war, she studied at the Academy of Fine Arts in Warsaw with Professor Kotarbiński. In she 1937 married Eryk Lipiński, one of the founders and editor-in-chief of Szpilki, a weekly satirical magazine. Since then, for almost 40 years, with a break for the war period, she published two cartoons every week in Szpilki, usually depicting two wide-eyed characters talking to each other, dressed according to the latest fashion. These drawings quickly gained her enormous popularity. Ha-Ga was able to find a particular, original style of drawing as well as a peculiar kind of wit in the captions  that accompagned them. She was first and foremost a satirical cartoonist - she entertained and made people laugh. But she was also a natural satirist. Her trade mark was an uncompromisily mocking take on not only middle class ladies and their male compagnons but also artists, snobs of all colours and bureaucrats. In her excellent, synthetic drawings, she courageously depicted human hypocrisy, hang-ups and stupidity. All these characters, drawn with, confident strong lines and with characteristicly round eyes are always fashionably dressed. They exist in  charmingly depicted interiors and landscapes. Their clothes are decorated with all kinds of dots, dashes, spots and herringbones.

The pseudonym Ha-Ga was the result of the artist's shyness. When she brought her first drawings to the editorial office of Szpilki, she was too shy to sign them with her own name. She was helped by the well-known satirist Andrzej Nowicki, who suggested using the first and last letters of her first name and surname. That's how Ha-Ga (Hanna Gosławska) came into being. In addition to her weekly drawings for „Szpilki”, Ha-Ga illustrated children's books and collaborated with the weekly children's magazine Świerszczyk (Little Cricket), where she published her illustrations almost every week. Post-war generations of Polish children grew up on books illustrated by her, such as Zosia Samosia and Cuda i Dziwy by Julian Tuwim. She also illustrated satirical books for adults and collaborated with periodicals and newspapers such as Przekrój, Świat, Magazyn Rodzinny, Ekspres Wieczorny and Stolica. Outside Poland she contributed to L'Humanité Dimanche (France), Eulenspiegel (East Germany) and Krokodil (The Soviet Union). She was also the author of film posters and numerous advertising campaigns in the daily press. Awarded the Polonia Restituta medal, she was also a recepient of many other awards, among them the Third Prize at the International Caricature Exhibition in Montreal (1965) and the Golden Pin with Laurel for 1971. She took part in many group exhibitions in Poland and abroad.

In 2008, the Museum of Caricature in Warsaw presented the first monographic exhibition of her work, entitled Uwaga! Ha-Ga. (Watch out! Ha-Ga). The artist's daughter Zuzanna Lipińska together with Anna Niesterowicz curated the exhibition.